BHP szkolenia on-line - bez wychodzenia z domu!

Zobacz jak tanie i proste jest odbycie okresowego szkolenia BHP i PPOŻ oraz otrzymanie certyfikatu dzięki  e-learningowi. 

 

Jak to działa?

↓ Zarejestruj się na platformie e-learning – dokładnie wypełnij formularz szkoleniowy.

↓ Znajdź w sklepie interesujące Cię szkolenie.

↓ Dodaj wybrane szkolenia do koszyka.

↓ Zapłać przy pomocy systemu PayPal.

↓ Zaloguj się ponownie na platformie.

↓ Zapoznaj się z materiałem szkoleniowym*.

↓ Rozwiąż test.

Aby spróbować, kliknij tu.

W ciągu 7 dni otrzymasz elektroniczne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia i  zostanie do Ciebie wysłany tradycyjny certyfikat.

*W każdej chwili użytkownik może przerwać szkolenie i powrócić do miejsca, w którym skończył. Na przejście całego szkolenia użytkownik ma 30 dni.

Szkolenia BHP - indywidualne i grupowe

 

 

Oferujemy kompleksową obsługę BHP w zakładach pracy. Prowadzimy doradztwo w zakresie prawa pracy i przygotowujemy kompletną dokumentację dla firm. Ponadto koordynujemy i nadzorujemy pracę nad przestrzeganiem warunków BHP na budowach i w zakładach pracy. Prowadzimy szkolenia wstępne i okresowe dla wszystkich grup zawodowych oraz szkolenia ppoż i pierwszej pomocy stacjonarnie oraz w formie e-learning.

⇒ Szkolenia wstępne – instruktaż ogólny w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy

⇒ Szkolenia BHP dla stanowisk robotniczych

⇒ Szkolenia BHP dla pracowników administracyjno-biurowych

⇒ Szkolenia BHP dla kadry inżynieryjno – technicznej

⇒ Szkolenia BHP dla pracodawców i osób kierujących pracownikami

⇒ Szkolenie BHP dla pracowników służby BHP i innych osób wykonujących zadania tej służby

⇒ Szkolenie PPOŻ pracowników

⇒ Szkolenie z pierwszej pomocy

⇒ Opracowanie Oceny Ryzyka Zawodowego dla poszczególnych stanowisk pracy

⇒ Sporządzanie dokumentacji powypadkowej i prowadzenie dokumentacji związanej ze stanem bezpieczeństwa pracy

⇒ Kontrolę bezpieczeństwa na stanowiskach pracy

⇒ Sporządzanie instrukcji stanowiskowych oraz instrukcji bezpieczeństwa przeciwpożarowego

⇒ Nadzór nad właściwym oznakowaniem obiektów – nadzór w zakresie BHP i PPOŻ

⇒ Reprezentowanie pracodawcy podczas kontroli Państwowej Inspekcji Pracy

 Nie czekaj- wejdź na www.mt-bhp.pl i zgłoś się do nas!

Skutki rażenia prądem elektrycznym

Prąd przemienny o częstotliwości 50 Hz i napięciu 400/230 V jest najbardziej rozpowszechnionym środkiem przenoszenia energii elektrycznej. Z tego powodu większość porażeń i oparzeń ludzi prądem elektrycznym, nazywanych wypadkami elektrycznymi, występuje przy styczności człowieka z urządzeniami elektroenergetycznymi prądu przemiennego, przy czym najczęstsze są rażenia na drodze ręka - nogi lub ręka - ręka. Ponadto prąd przemienny o częstotliwości od 15 do 100 Hz powoduje najgroźniejsze dla życia reakcje organizmu, stąd skutki rażenia nim rozpatruje się szczególnie wnikliwie. 

Działanie prądu elektrycznego na organizm ludzki może być pośrednie lub bezpośrednie. 

Działanie pośrednie, powstające bez przepływu prądu przez ciało człowieka, powoduje takie urazy, jak: 

• oparzenia ciała wskutek pożarów wywołanych zwarciem elektrycznym lub spowodowane dotknięciem do nagrzanych elementów

• groźne dla życia oparzenia ciała łukiem elektrycznym, a także metalizacja skóry spowodowana osadzaniem się roztopionych cząstek metalu

• uszkodzenia wzroku wskutek dużej jaskrawości łuku elektrycznego

• uszkodzenia mechaniczne ciała w wyniku upadku z wysokości lub upuszczenia trzymanego przedmiotu.

Działanie bezpośrednie - porażenie elektryczne wskutek przepływu prądu elektrycznego przez ciało ludzkie (tzw. prądu rażeniowego) może wywołać wiele zmian fizycznych, chemicznych i biologicznych w organizmie (a nawet śmierć człowieka) poprzez oddziaływanie na układ nerwowy oraz w wyniku elektrolizy krwi i płynów fizjologicznych. 

Porażenie elektryczne może objawiać się: 

• odczuwaniem bólu przy przepływie prądu, kurczami mięśni (skurcz mięśni dłoni może uniemożliwić samouwolnienie się porażonego)

• zatrzymaniem oddechu, zaburzeniami krążenia krwi

• zaburzeniami wzroku, słuchu i zmysłu równowagi

• utratą przytomności

• migotaniem komór sercowych (fibrylacja) - bardzo groźnym dla życia człowieka, gdyż zazwyczaj prowadzi ono do zejścia śmiertelnego

• oparzeniami skóry i wewnętrznych części ciała, do zwęglenia włącznie.

Bezpośrednio po rażeniu prądem, tzn. po przerwaniu przepływu prądu, może wystąpić wstrząs elektryczny, objawiający się przerażeniem, bladością, drżeniem ciała lub kończyn, nadmiernym wydzielaniem potu, stanem apatii lub euforii. Może również wystąpić obrzęk mózgu i utrata przytomności, połączona z zatrzymaniem krążenia krwi i brakiem oddechu. Skutki te mogą się ujawnić także po pewnym czasie - od kilku minut do kilku miesięcy. 

Zjawisko porażenia ma miejsce wówczas, gdy występuje droga dla prądu rażeniowego i istnieje źródło napięcia wymuszającego przepływ takiego prądu. W praktyce dochodzi do tego, gdy człowiek styka się jednocześnie z dwoma punktami znajdującymi się pod różnymi potencjałami i zamyka się w ten sposób elektryczny obwód dla prądu rażeniowego. 

Napięcie dotykowe jest to napięcie między dwoma punktami nie należącymi do obwodu elektrycznego, z którymi mogą się zetknąć jednocześnie obie ręce lub ręka i noga człowieka. 

Napięcie dotykowe spodziewane jest to największa wartość napięcia dotykowego w urządzeniach lub w instalacji elektrycznej w razie uszkodzenia izolacji, gdy wartość impedancji w miejscu zwarcia jest pomijalna. 

Napięcie rażeniowe dotykowe jest to spadek napięcia wzdłuż drogi przepływu prądu przez ciało człowieka (czyli spadek napięcia na rezystancji ciała, na drodze ręka-nogi lub ręka-noga albo ręka-ręka). 

Napięcie krokowe jest to napięcie między dwoma punktami na powierzchni ziemi lub na powierzchni stanowiska pracy, odległymi od siebie o 1 m (jeden krok). 

Napięcie rażeniowe krokowe jest to spadek napięcia wzdłuż drogi przepływu prądu przez obie nogi człowieka (czyli spadek napięcia na rezystancji ciała na drodze noga-noga). 

Skutki rażenia prądem elektrycznym zależą od: 

• rodaju prądu, a więc czy jest to rażenie: prądem przemiennym o małej częstotliwości (15 -100Hz), prądem przemiennym o dużej częstotliwości, krótkotrwałymi, jednokierunkowymi impulsami prądowymi, prądem stałym,

• wartości napięcia i natężenia prądu rażeniowego oraz czasu jego przepływu

• drogi przepływu prądu przez ciało człowieka,

• stanu psychofizycznego porażonego.

• czasu przepływu prądu rażenia,

• temperatury i wilgotności skóry,

• powierzchni styku z przewodnikiem,

• siły docisku przewodnika do naskórka.

Impedancja naskórka (skóry) w dużym stopniu zależy od stanu fizycznego naskórka (gruby, cienki, zdarty, suchy, wilgotny, mokry) i od powierzchni styku z zewnętrznym obwodem elektrycznym. Wartość impedancji naskórka nie jest stała i zależy od: 

• wartości napięcia dotykowego,

• zatrzymaniem oddechu, zaburzeniami krążenia krwi

• wartości natężenia prądu,

• częstotliwości prądu,

• czasu przepływu prądu rażenia,

• temperatury i wilgotności skóry,

• powierzchni styku z przewodnikiem,

• siły docisku przewodnika do naskórka.

Wartość impedancji naskórka zawiera się w szerokich granicach - od kilkuset do kilkunastu tysiecy omów. Przy małych napięciach dotykowych (od 0 do 150 V) ma ona znaczny wpływ na impedancję ciała. W miarę wzrostu wartości napięcia wpływ ten jest coraz mniejszy, aż do pomijalnie małego przy napięciach większych niż 150 V. 

Rezystancja wewnętrzna ciała zależy głównie od drogi przepływu i jest największa przy przepływie prądu na drodze ręka - ręka i ręka - noga (stopa), przy czym jej wartość jest równa około kilkuset omów. Najmniejsza wartość impedancji jest na drodze przepływu prądu ręka - kark. 

Zależność impedancji naskórka od stopnia zawilgocenia skóry czy częstotliwości prądu też jest zmienna, a więc zmienna jest też impedancja ciała. Przy wilgotności względnej otaczającego powietrza powyżej 75% impedancja ciała nie zależy od impedancji naskórka i jest równa praktycznie tylko rezystancji wewnętrznej. 

Wartości impedancji ciała człowieka w zależności od napięcia dotykowego Ud dla różnych części badanej populacji ludzi dorosłych (wg Raportu IEC 479) 

Napięcie dotykowe,V	Graniczne wartości impedancji człowieka dla różnych części populacji, Ω
	5% populacji	50% populacji	95% populacji
25	1750	3250	6100
50	1450	2625	4375
75	1250	2200	3500
100	1200	1875	3200
125	1125	1625	2875
220	1000	1350	2125
700	750	1100	1550
1000	700	1050	1500
pow. 1000	650	750	850

Z powyższych rozważań wynika fakt, że należy do rozpatrywania zjawiska porażenia przyjąć dwie podstawowe klasy warunków środowiskowych oznaczonych jako W1 i W2: 

• W1 warunki normalne, w których wartość rezystancji ciała ludzkiego mierzonej w stosunku do ziemi jest nie mniejsza niż 1000 Ω; do środowisk normalnych zalicza się: lokale mieszkalne, biurowe, sale widowiskowe, szpitalne, szkolne itp.,

• W2 warunki szczególne, w których wartość rezystancji ciała człowieka mierzona w stosunku do ziemi jest mniejsza niż 1000 Ω; do środowisk szczególnych zalicza się: tereny otwarte, łazienki i natryski, sauny, obory, chlewnie, pomieszczenia produkcyjne o wilgotności względnej większej niż 75 % oraz o temperaturze wyższej niż 35^o C lub mniejszej niż -5^o C. W takich warunkach środowiskowych pomieszczenia są zwykle wilgotne, wilgotna jest również skóra człowieka, a podłogi (podłoża) charakteryzują się małą rezystancją.

Dodatkowo wyróżnia się warunki środowiskowe specjalne (W3), np. baseny kąpielowe lub wnętrza metalowych zbiorników, dla których dopuszczalne wartości napięć rażeniowych dotykowych powinny być mniejsze niż dla klasy W2. 

W raporcie IEC-479 przedstawiono w formie wykresu krzywe graniczne reakcji organizmu człowieka przy porażeniu prądem elektrycznym o częstotliwości 50 Hz na drodze lewa dłoń - stopy. Krzywe te, oznaczone literami a, b, c1, c2 i c3, są granicami stref różnych skutków przepływu prądu rażenia. 

Zasadniczo większość ludzi dorosłych nie odczuwa przepływu prądu o wartości natężenia do 0,5 mA - strefa 1 i jej granica - prosta a na wykresie. Dlatego minimalną wartość prądu, która wywołuje takie odczucia, nazywa się wartością progową prądu odczuwania lub percepcji, która nie zależy od czasu przepływu prądu. 

Krzywe graniczne reakcji organizmu człowieka przy porażeniu prądem elektrycznym o częstotliwości 50 Hz na drodze lewa dłoń - stopy, wg IEC 479-1 

a, b, c1, c2, c3 - krzywe graniczne reakcji organizmu, 

1, 2, 3, 4 - strefy różnych skutków przepływu prądu rażenia, 

tr - czas rażenia, Ir - wartość natężenia prądu rażenia 

W miarę wzrostu natężenia prądu występują: mrowienie w palcach i drętwienie, skurcze włókien mięśniowych i uczucie bólu. Im wyższa wartość prądu rażeniowego i dłuższy czas jego przepływu, tym liczniejsze włókna mięśni dłoni ulegają skurczowi, również tzw. skurczowi tężcowemu, który trwa tak długo, jak długo płynie prąd. Jest to strefa 2 ograniczona krzywymi a i b. 

Wartość progowa natężenia prądu, przy której jest jeszcze możliwe rozwarcie palców przez samego porażonego, nazywana jest prądem samouwolnienia i wg IEC jest to wartość 10 mA. 

Widoczna jest tu zależność reakcji organizmu zarówno od wartości prądu, jak i od czasu jego przepływu - przy większym natężeniu prądu płynącego w krótszym czasie te same lub podobne odczucia i reakcje, co przy mniejszym natężeniu, ale w czasie dłuższym. W tej strefie prąd rażeniowy zwykle nie powoduje żadnych skutków fizjologicznych. 

W strefie 3 - pomiędzy krzywymi b i c1 - obserwuje się nasilenie bólu, wzrost ciśnienia krwi oraz skurcze tężcowe mięśni poprzecznie prążkowanych i skurcze mięśni oddechowych (mięśni płuc - powyżej 20 mA), co może wywołać niedotlenienie organizmu, trudności z oddychaniem, zwiększenie ilości dwutlenku węgla we krwi i zakwaszenie tkanek, skutkiem czego może być sinica skóry i błon śluzowych. Zwykle są to odwracalne skutki fizjologiczne - bez uszkodzeń organizmu. Istnieje jednak duże prawdopodobieństwo pojawienia się odwracalnych zakłóceń powstawania i przewodzenia impulsów w sercu, włącznie z migotaniem przedsionków serca (fibrylacją) i przejściową blokadą pracy serca bez wystąpienia migotania komór, nasilające się wraz ze wzrostem natężenia prądu i czasem jego przepływu. W skrajnych przypadkach mogą występować skurcze naczyń wieńcowych i w efekcie zawał mięśnia sercowego. 

Przyjmuje się, że prąd o wartości natężenia 30 mA powoduje początek paraliżu dróg oddechowych. Krzywa c1 oznacza graniczne wartości prądów niefibrylacyjnych. 

W strefie 4 - na prawo od krzywej granicznej c1 - można zaobserwować te same skutki prądu rażenia, co w strefie 3, nasilające się wraz ze wzrostem natężenia prądu i czasu jego przepływu, ale dodatkowo może wystąpić migotanie (fibrylacja) komór serca. Prawdopodobieństwo wystąpienia migotania komór serca rośnie do około 5% - krzywa c2, 50% - krzywa c3 i ponad 50% - w obszarze powyżej krzywej c3. W chwili rażenia zamiast miarowych, okresowych skurczów komór pojawiają się niemiarowe, nieokresowe skurcze, o częstotliwości 400 do 600 na min. Jednocześnie ciśnienie krwi gwałtownie maleje i jej przepływ może być zatrzymany, co spowoduje w pierwszej kolejności niedotlenienie mózgu, a po czasie około 10 s - utratę przytomności. Jeżeli proces będzie trwał dłużej, po dalszych 20 s nastąpi zatrzymanie oddychania i początek śmierci klinicznej. 

Rażonego człowieka można jeszcze uratować, jeżeli udzieli mu się skutecznej pomocyprzed upływem 3 do 5 min, tzn. przed upływem czasu, jaki bez dopływu tlenu może przeżyć kora mózgowa. 

Śmierć człowieka rażonego prądem elektrycznym o wartości wywołującej migotanie komór serca lub skurcz tężcowy mięśni oddechowych następuje nie na skutek bezpośredniego uszkodzenia tych organów, ale z powodu zakłócenia naturalnych procesów życiowych. Przy prądach rażenia o wartości większej (około 1 A) śmierć może nastąpić z powodu zatrzymania akcji serca i krążenia krwi. 

Działanie termiczne prądu 

Przepływający przez ciało człowieka prąd rażeniowy powoduje wydzielanie się w tkankach organizmu energii cieplnej, gdyż mają one określoną rezystancję (impedancję). Ilość wydzielonej energii cieplnej zależy od wartości natężenia prądu, rezystancji tkanek oraz od czasu przepływu prądu przez ciało lub jego część. 

W zależności od pojemności cieplnej tkanki (ciepła właściwego) na skutek wydzielonej energii cieplnej następuje wzrost temperatury. Gdy nie przekracza 5 K, nie występują zmiany patologiczne, jeżeli jednak temperatura wzrasta o 10 i więcej K, tkanki ulegają zniszczeniu wskutek martwicy. Nazywa się to oparzeniem elektrycznym. 

Najbardziej niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka są tzw. rażenia skojarzone, kiedy przez ciało człowieka przepływa prąd łuku elektrycznego. 

Łuk elektryczny albo wyładowanie łukowe może powodować urazy: 

• uszkodzenia ciała odłamkami zniszczonych urządzeń elektrycznych lub podczas upadku, wskutek działania fali uderzeniowej

• oparzenia ciała, których rozległość i głębokość są zależne od gęstości energii cieplnej łuku oraz uszkodzenia siatkówki oka, z powodu wzrostu temperatury płynu soczewkowego, jako wynik oddziaływania termicznego

• metalizację nieosłoniętych części ciała oraz uszkodzenia rogówki oka, wywołane roztopionymi, gorącym cząstkami metali i materiałów izolacyjnych, unoszonymi gorącym strumieniem gazów, jako wynik oddziaływania termiczno-mechanicznego

• uszkodzenia rogówki oka na skutek promieniowania nadfioletowego

• ogrzanie płynu soczewkowego oka na skutek promieniowania podczerwonego

• rozległe oparzenia, a nawet spalenia kończyn i innych części ciała ludzkiego, często kończące się śmiercią na skutek rażenia skojarzonego (prąd łuku elektrycznego przepływa przez ciało ludzkie). Rażenia skojarzone zdarzają się w stacjach elektroenergetycznych wysokiego napięcia, gdy człowiek zbliży się do urządzenia elektroenergetycznego na odległość, przy której możliwe jest przebicie warstwy izolacyjnej powietrza. Wtedy następuje wyładowanie iskrowe, które inicjuje wystąpienie łuku elektrycznego pomiędzy tym urządzeniem i najbliższą od urządzenia częścią ciała ludzkiego

Za ciop.pl
Aby dowiedzieć się więcej kliknij tu.

Wypadki przy pracy i postępowanie cywilne o odszkodowanie

Odszkodowania za wypadki przy pracy w postępowaniach cywilnych

Przepisy Kodeksu pracy, a także ustawy wypadkowej określają zarówno procedury postępowania w razie wypadku przy pracy, jak i świadczenia z tego tytułu, jakie pracownik może uzyskać z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W szczególnych przypadkach pracownicy, którzy ulegli wypadkowi będą mogli dodatkowo kierować do pracodawcy określone roszczenia (o odszkodowanie, zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, rentę) na drodze cywilnoprawnej.

1. Odpowiedzialność pracodawcy 

Takie roszczenia po stronie pracownika mogą wystąpić wówczas, gdy do wypadku dojdzie z przyczyn zawinionych przez pracodawcę. Zgodnie bowiem z art. 415 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) – dalej k.c., kto ze swej winy wyrządził drugiemu szkodę ma obowiązek jej naprawienia. Jednak o cywilnoprawnej odpowiedzialności pracodawcy decydować będzie, nie tylko fakt, czy wypadek miał miejsce z przyczyn zawinionych przez pracodawcę, np. na skutek zaniedbań w zakresie bhp, ale również to, czy powstała szkoda w postaci uszczerbku na zdrowiu, a także czy pomiędzy wypadkiem a szkodą istnieje związek przyczynowy.

Zaznaczyć należy również, że roszczenia cywilnoprawne mają charakter uzupełniający wobec świadczeń przysługujących na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.). Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 stycznia 2010 r., II PK 132/09; LEX nr 584733, w którym stwierdził, że „odpowiedzialność deliktowa pracodawcy za wypadek przy pracy doznany przez pracownika jest odpowiedzialnością subsydiarną w stosunku do odpowiedzialności instytucji ubezpieczeniowej, która odpowiada w razie spełnienia warunków (przesłanek) z ustawy o wypadkach przy pracy. Dopuszczalne jest dochodzenie przez pracownika od pracodawcy roszczeń uzupełniających z tytułu wypadku przy pracy, opartych na przepisach prawa cywilnego (art. 415 k.c., art. 444 k.c. i art. 445 k.c.)”. W konsekwencji pracownik będzie mógł wystąpić z pozwem przeciwko pracodawcy dopiero wówczas, gdy zakończone zostanie postępowanie dotyczące uzyskania świadczeń z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i w takim zakresie, w jakim szkoda nie została zrekompensowana świadczeniami z ustawy wypadkowej.

Występując z określonymi roszczeniami do sądu, pracownik będzie musiał udowodnić swoje racje. Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Pracownik zatem będzie musiał wykazać winę pracodawcy, powodującą jego odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego, na skutek którego doszło do wypadku, szkodę, jaką poniósł w wyniku wypadku oraz związek przyczynowy pomiędzy wypadkiem przy pracy a powstaniem szkody. W wyroku z 5 lipca 2005 r., I PK 293/04, Prawo Pracy 2005, nr 11, poz. 35, Sąd Najwyższy stwierdził, że nie wystarczy powołanie się przez pracownika jedynie na fakt wypadku przy pracy stwierdzonego protokołem powypadkowym. Podobne stanowisko zajął SN w przywołanym wcześniej wyroku z 7 stycznia 2010 r., w którym stwierdził: „pracownik, występując z (...) powództwem, nie może w postępowaniu sądowym powołać się jedynie na fakt wypadku przy pracy, który stwierdzony został protokołem powypadkowym, lecz musi wykazać wszystkie przesłanki prawne cywilnej odpowiedzialności odszkodowawczej”.

2. Wina, szkoda i związek przyczynowyWina pracodawcy może wynikać z zaniedbań w zakresie zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. W wyroku z 4 listopada 2008 r., II PK 100/08, OSNP 2010, nr 9-10, poz. 108, SN wskazał, że pracodawca ponosi na zasadzie winy odpowiedzialność za szkodę doznaną przez pracownika wskutek wypadku przy pracy, wówczas gdy można uznać, że do zdarzenia doszło w wyniku niedopełnienia ciążących na pracodawcy obowiązków np. w dziedzinie bhp. Podobnie w wyroku z 14 września 2000 r., II UKN 207/00; OSNP 2002, nr 8, poz. 191, SN stwierdził, że zaniedbanie obowiązku zapewnienia pracownikom bezpiecznego stanowiska pracy uzasadnia odpowiedzialność pracodawcy na zasadzie winy. Chodzi przy tym nie tylko o nieprzestrzeganie przepisów bhp, ale również o nieprzestrzeganie zasad bhp, które wynikają np. z doświadczenia życiowego. Jak wskazuje się w orzecznictwie zasadę zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, należy interpretować w sposób rozszerzający, tzn. pracodawca nie powinien ograniczać się tylko do obowiązków wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów bhp, lecz powinien zmierzać do zapewnienia pracownikowi faktycznego bezpieczeństwa (por. wyrok SN z dnia 19 grudnia 1980 r.; I PR 87/80; LEX nr 14567). W orzecznictwie podkreśla się również obowiązek pracodawcy zachowania szczególnej staranności w zakresie przeciwdziałania wystąpieniu zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników (wyrok SN z 27 stycznia 2011 r.; II PK 175/10; OSNP 2012, nr 7-8, poz. 88). Warto również zaznaczyć, że w uzasadnieniu do wyroku z 18 kwietnia 2001 r., II UKN 337/00, OSNP 2003, nr 1, poz. 20, SN stwierdził, że dla odpowiedzialności cywilnoprawnej pracodawcy wystarczające jest stwierdzenie winy niezidentyfikowanego sprawcy nazywanej "winą bezimienną, anonimową lub bezprzedmiotową" albo tylko związanie ryzykiem.

Drugim elementem koniecznym do ustalenia odpowiedzialności pracodawcy z tytułu wypadku przy pracy jest szkoda, którą definiuje się jako każdy uszczerbek mający charakter majątkowy lub niemajątkowy (np. na życiu, zdrowiu), a dotykający osobę poszkodowaną. Szkoda może być wyrządzona w mieniu lub na osobie. Szkoda w mieniu to uszczerbek dotyczący bezpośrednio majątku osoby poszkodowanej, natomiast szkoda na osobie odnosi się bezpośrednio do poszkodowanego, jest bowiem skutkiem naruszenia dóbr osobistych takich jak zdrowie czy integralność cielesna. 
Związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem, a jego skutkiem tj. powstałą szkodą najprościej można zdefiniować jako obiektywną więź pomiędzy zaistniałym wypadkiem a uszczerbkiem, który powstał na skutek wypadku przy pracy.
Na podstawie analizy orzecznictwa Sądu Najwyższego można stwierdzić, że podstawą odpowiedzialności cywilnej pracodawcy za wypadek przy pracy jest wykazanie przez pracownika, że pracodawca nieprawidłowo zorganizował pracę, co skutkowało wypadkiem lub wskazanie, że pracodawca nie rozpoznał istniejących rzeczywistych zagrożeń przy jej wykonywaniu, wobec czego pracownik nie miał o nich żadnej wiedzy, albo co prawda zagrożenia zostały rozpoznane, jednak nie zostały przez pracodawcę wyeliminowane. Ponadto pracownik będzie musiał wykazać, że na skutek wypadku poniósł określoną szkodę w postaci uszczerbku na zdrowiu, jak również ciążył będzie na nim obowiązek udowodnienia, że pomiędzy wypadkiem, a powstałą szkodą istniał związek przyczynowy.
3. Odpowiedzialność na zasadzie ryzykaPrzedsiębiorstwa lub zakłady wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponoszą odpowiedzialność na zasadzie ryzyka za szkody na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności (art. 435 k.c.). Przepis ten ma zastosowanie w szczególności do pracodawców takich jak firmy transportowe, energetyczne, huty itp. W tym przypadku nie ustala się winy pracodawcy w zakresie niedopełnienia obowiązków zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, gdyż jak wynika z treści przepisu, ich odpowiedzialność ukształtowana jest na zasadzie ryzyka. Znajduje to potwierdzenie w wyroku SN z dnia 14 lutego 2002 r., I PKN 853/00; M. Prawn. 2002, nr 19, s. 869, którego teza brzmi: „W procesie o odszkodowanie od pracodawcy, którego odpowiedzialność jako prowadzącego przedsiębiorstwo wprawiane w ruch siłami przyrody oparta jest na zasadzie ryzyka (art. 435 § 1 k.c.), zbędne jest rozważanie, czy można mu przypisać zawinienie lub bezprawne zaniedbania w zakresie obowiązków dotyczących stworzenia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy”.
W tym wypadku jednak ustalenie, że do wypadku doszło wyłącznie z winy pracownika lub z winy osoby trzeciej, za którą pracodawca nie ponosi odpowiedzialności, wyłącza odpowiedzialność pracodawcy.
Podsumowując, należy stwierdzić, że nie zawsze pracownik, który doznał uszczerbku w czasie wypadku przy pracy będzie mógł skutecznie dochodzić świadczeń na podstawie przepisów prawa cywilnego. Roszczenia na gruncie prawa cywilnego nie będą mu przysługiwać, jeżeli:
- wypadek nie zdarzył się z winy pracodawcy, czyli pracodawca dopełnił obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (wyjątek w zakresie wykazania winy stanowią przedsiębiorstwa wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody),
- na skutek wypadku pracownik nie poniósł uszczerbku,
- zabraknie związku przyczynowego pomiędzy wypadkiem przy pracy a szkodą.

ZA:  „Praca i Zdrowie".

Praca na wysokości

Prace na wysokości należą do prac szczególnie niebezpiecznych, upadek z wysokości jest bardzo częstą przyczyną wypadków, na ogół ciężkich lub śmiertelnych. W roku 2002, zgodnie z danymi GUS, upadek stanowił przyczynę ponad 30 % wszystkich wypadków przy pracy, odnotowanych w Polsce. Dlatego podczas różnego rodzaju robót budowlanych, bardzo często wykonywanych na wysokości, muszą być zachowane wyjątkowe środki ostrożności z uwagi na duży stopień zagrożenia zdrowia i życia pracowników. 

Pracą na wysokości w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z póżn. zm.(tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r., nr 169, poz. 1650) jest praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi. 

Do pracy na wysokości nie zalicza się pracy na powierzchni, niezależnie od wysokości, na jakiej się znajduje, jeżeli powierzchnia ta: 

   1) osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi, 
  
   2) wyposażona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości. 

Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyżej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub służących jako przejścia, powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawężnikiem powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta powinna być wypełniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób.  Jeżeli ze względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości zastosowanie tego typu balustrad jest niemożliwe, należy stosować inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem z wysokości, odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania pracy. 

Prace na wysokości powinny być organizowane i wykonywane w sposób nie zmuszający pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoi. 

Przy pracach na: drabinach, klamrach, rusztowaniach i innych podwyższeniach nie przeznaczonych na pobyt ludzi, na wysokości do 2 m nad poziomem podłogi lub ziemi nie wymagających od pracownika wychylania się poza obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości, należy zapewnić, aby: 

1) drabiny, klamry, rusztowania, pomosty i inne urządzenia były stabilne i zabezpieczone przed nie przewidywaną zmianą położenia oraz posiadały odpowiednią wytrzymałość na przewidywane obciążenie, 

2) pomost roboczy spełniał następujące wymagania: 

    a) powierzchnia pomostu powinna być wystarczająca dla pracowników, narzędzi i niezbędnych materiałów, 
    b) podłoga powinna być pozioma i równa, trwale umocowana do elementów konstrukcyjnych pomostu, 
    c) w widocznym miejscu pomostu powinny być umieszczone czytelne informacje o wielkości dopuszczalnego obciążenia. 

Przy pracach wykonywanych na rusztowaniach na wysokości powyżej 2 m od otaczającego poziomu podłogi lub terenu zewnętrznego oraz na podestach ruchomych wiszących należy w szczególności: 

1) zapewnić bezpieczeństwo przy komunikacji pionowej i dojścia do stanowiska pracy, 

2) zapewnić stabilność rusztowań i odpowiednią ich wytrzymałość na przewidywane obciążenia, 

3) przed rozpoczęciem użytkowania rusztowania należy dokonać odbioru technicznego w trybie określonym w odrębnych przepisach. 

Rusztowania i podesty ruchome wiszące powinny spełniać wymagania określone odpowiednio w odrębnych przepisach oraz w Polskich Normach. 

Przy pracach na: słupach, masztach, konstrukcjach wieżowych, kominach, konstrukcjach budowlanych bez stropów, a także przy ustawianiu lub rozbiórce rusztowań oraz przy pracach na drabinach i klamrach na wysokości powyżej 2 m nad poziomem terenu zewnętrznego lub podłogi należy w szczególności: 

1) przed rozpoczęciem prac sprawdzić stan techniczny konstrukcji lub urządzeń, na których mają być wykonywane prace, w tym ich stabilność, wytrzymałość na przewidywane obciążenie oraz zabezpieczenie przed nie przewidywaną zmianą położenia, a także stan techniczny stałych elementów konstrukcji lub urządzeń mających służyć do mocowania linek bezpieczeństwa, 

2) zapewnić stosowanie przez pracowników, odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac, sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości jak: szelki bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa przymocowaną do stałych elementów konstrukcji, szelki bezpieczeństwa z pasem biodrowym (do prac w podparciu - na słupach, masztach itp.), 

3) zapewnić stosowanie przez pracowników hełmów ochronnych przeznaczonych do prac na wysokości. 

Wymagania określone powyżej dotyczą również prac wykonywanych na galeriach, pomostach, podestach i innych podwyższeniach, jeżeli rodzaj pracy wymaga od pracownika wychylenia się poza balustradę lub obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości.

Za: http://www.ciop.pl/

Czynnik ludzki w bezpieczeństwie pracy

Czynnik ludzki w bezpieczeństwie pracy - Rytm życia, rytm pracy... 

Autorzy: 
prof. dr hab med. Krzysztof Kwarecki, dr Krystyna Zużewicz, Centralny Instytut Ochrony Pracy 

 
Zamiarem autorów jest przekazywanie informacji z zakresu fizjologii i medycyny pracy w stałej rubryce „Bezpieczeństwa Pracy”. Mamy nadzieję, że Czytelnicy zaakceptują prezentowane treści. Nie będą to bardzo obszerne artykuły. Czytelnik będzie mógł wybrać, to co dla niego ważne, choć zapewne nie obędzie się bez sugestii autorów. 

W patofizjologii chorób zawodowych, w fizjologii i medycynie pracy dokonywane są liczne odkrycia, które na pewno zainteresują ludzi zawodowo odpowiedzialnych za bezpieczeństwo pracy. Czasem będą to kilku odcinkowe opisy ważnych zjawisk czy wyników badań z zakresu fizjologii i biologii człowieka, czasem, podawane w lżejszej formie, pozornie banalne informacje, czy ciekawostki o zaskakujących wnioskach. Można będzie w nich znaleźć odpowiedzi np. na pytania: 
Jakie znaczenie dla bezpieczeństwa ruchu kołowego ma prowadzenia pojazdu przez zawodowego kierowcę, cierpiącego na okresowy bezdech nocny (ta dziwna dolegliwość nie jest wcale rzadka i polega na stosunkowo długich - kilkunastosekundowych przerwach w oddychaniu w czasie snu, co zauważa zwykle zaniepokojony współmałżonek)? 
Czy na pokładzie samolotów komunikacyjnych zaniecha się serwowania pasażerom orzechów arachidowych? 

Okresowo opinię publiczną niepokoją, katastrofy komunikacyjne z dużą liczbą ofiar, zdarzające się częściej w okresie letnim. Są to np. katastrofy autobusów turystycznych. Intuicyjnie fakty te wiąże się, poza przyczynami czysto technicznymi, ze zmęczeniem i zaśnięciem osoby kierującej pojazdem. 

Spójrzmy na psychofizyczną sprawność człowieka w ciągu doby. Pogorszenie jakości pracy umysłowej wyrażające się np. większą liczbą błędów obserwuje się w porze nocnej, normalnie zarezerwowanej dla człowieka na sen. W porze nocnej rejestruje się także największą liczbę błędów pracowników w procesach technologicznych. Jeżeli są to procesy technologiczne wymagające specjalnej precyzji, rozwagi, szybkiej i właściwej reakcji, to pogorszenie sprawności człowieka może prowadzić do poważnych i nieobliczalnych katastrof przemysłowych. Na rys. 1 przedstawiono wahania sprawności psychofizycznej człowieka w różnych porach doby, z zaznaczeniem m.in. pory katastrof elektrowni atomowych (Czarnobyl i Three Miles Island). Na wykresie znalazła się również katastrofa w San Juanico, która wydarzyła się we wczesnych godzinach rannych (Bezpieczeństwo Pracy 1999, 9). W ciągu doby obserwuje się jeszcze jedną porę obniżonej sprawności psychofizycznej, występującą we wczesnych godzinach popołudniowych. Zwyczajowo nazywa się tę porę sennością poobiednią, choć występuje ona także u ludzi, którzy nie spożywali obiadu. 



Wśród przyczyn katastrof komunikacyjnych, z winy szeroko rozumianego czynnika ludzkiego, należy wymienić deficyt snu i zmęczenie. Zapoznajmy się z ciekawym, ale i prostym doświadczeniem, którego wyniki zostały opublikowane w 1997 r. w Science (Dawson i Reid). Ochotnicy odbywali wielogodzinną jazdę w symulatorze ciężarówki. Rejestrowano liczbę błędów, i sprawność pracy kierowcy w miarę trwania zadania. Uzyskane wyniki, w postaci współczynnika sprawności pracy przedstawiono na rys. 2. Ta sama grupa testowanych kierowców, innego dnia, odbywała jazdę na symulatorze ciężarówki po spożyciu alkoholu. U ochotników oznaczano stężenie etanolu we krwi i jednocześnie rejestrowano sprawność pracy umysłowej. Nie jest naszym celem przekonywanie Czytelnika o szkodliwości i wpływie etanolu na sprawność kierowcy. Byłby to klasyczny Wańkowiczowy smrodek dydaktyczny („Ziele na kraterze”). Rzecz w tym, że sprawność zawodowa trzeźwego kierowcy ciężarówki, po 23 godzinach bezsenności, obniża się tak samo jak u kierowcy, u którego stwierdza się 0,12 % stężenie etanolu we krwi. 



Przedstawiliśmy przykład wpływu bezsenności na sprawność zawodową kierowcy. Nie trudno wyobrazić sobie wynikające z niej konsekwencje. Czy przy innych formach aktywności zawodowej nie występują podobne okoliczności? 

Deficyt snu i zaburzenia snu to niestety jedne z częstszych skutków pracy zmianowej, a zwłaszcza pracy nocnej. Jest to ważna przestroga dla pracownika, pracodawcy i organizatora produkcji. Ryzyko błędu, pomyłki w ważnych i skomplikowanych procesach technologicznych u pracownika nocnego jest szczególnie wysokie, ponieważ: 

w nocy obniża się sprawność pracy umysłowej człowieka, z natury przystosowanego do aktywności dziennej i nocnego wypoczynku; 

zjawisko utrzymywania się przewlekłego deficytu snu jest typowe dla osób aktywnych nocą, których rodziny prowadzą normalny czyli „dzienny” tryb życia.

Za: ciop.pl

Aby dowiedzieć się więcej, kliknij tu.